κύαθος

Αγγείο της αρχαιότητας. Το σχήμα του μοιάζει με αυτό του κυπέλλου, με τη διαφορά ότι φέρει ευμεγέθη και κάθετη προς το χείλος λαβή. Το χρησιμοποιούσαν για να αντλούν κρασί από τον κρατήρα και να σερβίρουν τα αγγεία πόσεως. Λειτουργούσε και ως μονάδα χωρητικότητας.

* * *

ο (AM κύαθος)

κάθε μικρή κοιλότητα, όπως τών ανθέων, που μοιάζει με μικρό ποτήρι, με κύπελλο («κύαθοι κλειδῶν ἀνεστηκότες» — κοιλότητες γύρω από τις κλείδες τού ώμου, Φιλόστρ.)

νεοελλ.-μσν.

κύπελλο για θερμά ποτά, κούπα, φλιτζάνι

αρχ.

1. αγγείο με το οποίο αντλούσαν κρασί από τον κρατήρα και έχυναν στα κύπελλα («ἀρύσαντες ἀπ' αὐτῆς τῷ κυάθω εἰς τὴν ἀριστεραν χεῑρα ἐγχεάμενοι καταρροφοῡσι», Ξεν.)

2. αττικό μέτρο χωρητικότητας υγρών που περιλάμβανε δύο κόγχες ή τέσσερα μύστρα και ισοδυναμούσε με 0, 045 περίπου τού λίτρου

3. χάλκινη βεντούζα.

[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ. Η λ. συνδέεται πιθ. με τη λ. κύαρ* «κοιλότητα» (πρβλ. και κύαμος) και εμφανίζει επίθημα -θoς (πρβλ. γυργα-θός, λήκυ-θος), ενώ, κατ' άλλους, ανήκει στο προελληνικό γλωσσικό υπόστρωμα. Τη λ. δανείστηκε η λατ. με τη μορφή cyathus].